Ξάνθη: Η 3η πατρίδα μου (μέρος 5ο)

Πολιτισμικό μωσαϊκό

Η μικρούλα
Ξάνθη, όπως και όλη η Ελλάδα έμελλε να
γίνει μια μητρόπολη του κόσμου. Σε
πολλούς φαίνεται παράξενο, ίσως και
ενοχλητικό, κινδυνεύει λέει η καθαρότητα
της φυλής… Ποιά καθαρότητα αλήθεια;
Θυμάστε το έργο του Δημ. Βυζάντιου
“Βαβυλωνία”; Εκεί έχουμε τον Ανατολίτη,
τον λογιώτατο, τον Χίο, τον Πελοποννήσιο,
τον Αλβανό, τον Κρητικό, τον αστυνόμο,
τον Κύπριο, τον γιατρό. Μιλούν όλοι
“ελληνικά” αλλά κανείς δεν καταλαβαίνει
τους υπόλοιπους.

Στην Ιστορία
της Ελλάδας μα και όλων των χωρών των Βαλκανίων, υπήρξαν
πολλές πολυπολιτισμικές εποχές. Θα αναφέρω μόνο τη
Θεσσαλονίκη στα τέλη του 19ου και αρχές
του 20ου αιώνα, που φιλοξενούσε Έλληνες
Χριστιανούς, Τούρκους, Εβραίους
Σεφαραδίτες, Αρμένιους, Βούλγαρους,
Σέρβους, Αλβανούς, Βλάχους, με πολλές
διαφοροποιήσεις, εθνολογικές, θρησκευτικές
και σε διάφορες επιμειξίες.. (ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ,
ΠΟΛΗ ΤΩΝ ΦΑΝΤΑΣΜΑΤΩΝ,
Mark Mazower).

Από την Ελλάδα πέρασαν επίσης Καταλανοί (ας το ψάξουμε λίγο), Ιταλοί, Γερμανοί, ….

Οταν ήρθα
στην Ξάνθη, υπήρχαν Ελληνες Χριστιανοί,
τουρκόφωνοι Μουσουλμάνοι, σλαβόφωνοι
Πομάκοι, Τουρκόγυφτοι, Γραικόγυφτοι,
Αρμένιοι…

Στην Παλιά
Ξάνθη βλέπουμε τζαμί

απέναντι
σε παρεκκλήσι,

και τον
πρώην κινηματογράφο ΟΛΥΜΠΙΑ που στεγάζει το παιχνίδι Μποουλινγκ

…απέναντι
στο εργαστήριο του φίλου μου Δημήτρη
Σταθόπουλου με τις πανέμορφες ακουαρέλες
του, όπου μπήκα να πω Καλημέρα και μου έφτιαξε σοκολάτα για να ξεκουραστώ.

Και λίγο
πιο πέρα το Υπουργείο Εξωτερικών που
στεγάζεται σε ένα πανέμορφο κτίριο,
πρώην Κέντρο Τέχνης!

Λίγο πιο
πάνω μικρά σπιτάκια και τι σύμπτωση όταν
έκανα τη βόλτα μου, είδα τον κύριο που
επιβλέπει το κρέας για το κουρμπάνι

εκεί κοντά

και σε
απόσταση 100 μέτρων

Και ανάμεσα σε σπιτάκια και σπίτια, βλέπουμε και "παλάτια"

Σε όλους
αυτούς τους κατοίκους που συμβιώνουν αρμονικά,
προστέθηκαν συνάνθρωποί μας από Ρωσία,
Αρμενία, Γεωργία, Ρουμανία, Βουλγαρία,
Αλβανία. Τα πάρκα που ήταν κάποτε
σκουπιδότοποι και ελεύθερα ουρητήρια,
τώρα σφύζουν από ζωή και δημιουργία. Το
πρωί άντρες ηλικιωμένοι, αποφεύγοντας
την μπόχα του καφενείου, ίσως και για
οικονομικούς λόγους, παίζουν τάβλι,
σκάκι, χαρτιά, συζητάνε. Θυμάμαι μια όμορφη
σκηνή, ένα καλοκαιρινό σούρουπο, με
πολλούς άντρες γύρω από μια σκακιέρα
που παρακολουθούσαν με ενδιαφέρον και
χωρίς να ακούγεται το παραμικρό παρά
μόνον η φωνή ενός άντρα που με στόμφο
διάβαζε ποιήματα.

Και ξέρετε τι κάνουν;
Εχει ο καθένας την καρέκλα του και το
βράδυ τις αραδιάζουν έτσι όμορφα και
κανείς δεν τις πειράζει.

Το απόγευμα
είναι σειρά των γιαγιάδων με τα εγγονάκια
να κατακλύσουν τα πάρκα, όπως και τα
μεγαλύτερα παιδιά που παίζουν μπάλα,
και τα γεμίζουν ζωή.

Και ενώ
από την μια έρχεται τόσος κόσμος, που
τους υποσχέθηκαν οτι σε κάθε ζευγάρι ο
ένας τουλάχιστον θα έχει δουλειά, από
την άλλη οι στυλοβάτες της κοινωνίας
μας οι επενδυτές βιομήχανοι, και καλοί
“πατριώτες” μεταφέρουν τα εργοστάσια
στην Βουλγαρία. Ετσι λοιπόν, τους
ομογενείς μας εξ ανατολών, τους τάξανε
λαγούς με πετραχήλια, τους δώσανε και
δάνεια ή οικόπεδα σε περιοχές σαν την
Ξάνθη, τους ψιλοπιέζουν και να βαπτιστούν (ποιός μίλησε για προσηλυτισμό ή εκβιασμό) για να αλλάξουν την αναλογία
μεταξύ των θρησκειών, τους καλλιεργούν
και ένα ρατσισμό, και αντί να πάμε
μπροστά, πάμε πίσω.

Όμως η γοητεία δεν
παύει να υπάρχει, παρ’ όλα τα προβλήματα.
Έτσι βλέπουμε κάποιες γυναίκες, με μια
εμφάνιση και μία συμπεριφορά σαν να
ξέφυγαν από μυθιστόρημα του Τολστόι.
Φαίνεται στον τρόπο που μιλούν, στον
τρόπο που φοράνε το καπέλο, στον τρόπο
που φοράνε τα γάντια. Και από την άλλη
κάποιες αυθεντικές πόντιες γυναίκες
ξεχωρίζουν με την προφορά τους και με τα αδρά χαρακτηριστικά τους.

Στη Θράκη, εκτός
από την εκπαίδευση και τις άλλες δημόσιες
υπηρεσίες, μόνο κάποια μικρομάγαζα
ξεφυτρώνουν και εξαφανίζονται σε
μερικούς μήνες. Και ξέρετε ποιοι φωνάζουν
περισσότερο; οι μαγαζάτορες που δουλεύουν
με κέρδος 500% και βάλε… Βέβαια υπάρχουν πάρα πολλά φαγάδικα, καφε, στέκια νεολαίας και οχι μονο.

Αλλά ας μην αρχίσω
τη γκρίνια, μια και είμαι από τη φύση
μου αισιόδοξο άτομο.

Χαίρομαι να ακούω
τη Ντόμα απ’ τη Γεωργία να μιλάει με τον άντρα μου, για το Σουχούμι της Απχαζίας, από
όπου ήρθε και ο πατέρας του το 1922. Χαίρομαι
να ακούω τους μύθους της Αρμενίας από
την Χριστίνα, με άντρα ποντιακής
καταγωγής που ήρθε με τα παιδιά της και
τα εγγόνια της όταν μαίνονταν ο πόλεμος
στην πατρίδα τους. Μου χάρισε και αυτό
το ανάγλυφο με την κοπέλα που κρατάει
φωτιά για να τη βρει ο καλός της που
έρχεται κολυμπώντας. Είναι παραλλαγή
του μύθου του Λέανδρου και του κρυφού
του έρωτα για την Ηρώ. Βλέπουμε πανάρχαιους μύθους να διασώζονται από πολλούς λαούς σε διαφορετικές εκδοχές.

Στην Ξανθη όπου ζω, υπάρχουν πολλά μικτά ζευγάρια τωρα πια, πράγμα ίσως αδιανόητο για την εποχή που ήρθα. Τα νέα παιδιά που μεγαλώνουν μαζί, που παίζουν μαζί, που σπουδάζουν μαζί, είναι φυσικό και να ερωτεύονται. Οι προκαταλήψεις δυστυχώς χώρισαν πολλά ζευγαρια στο παρελθόν, μα σιγα σιγα ξεπερνιέται αυτό.

Ας αφήσουμε λέω εγώ, τη φύση να κάνει τις επιλογές της. Ξέρει τι κάνει! βρίσκει τρόπο να βελτιώνει τα είδη! Είναι γνωστά τα αποτελέσματα των γάμων μεταξύ "γαλαζοαίματων" (αιμοφιλία κτλ), ξέρουμε και τα αποτελέσματα των γάμων σε κλειστές κοινωνίες. Στην Ισλανδία π.χ. λόγω της απομόνωσης και φυσικά των γάμων μεταξύ συγγενών έμουμε διαδεδομένες ορισμένες αρώστιες. Και στη Σαμοθράκη λένε οτι όλοι είναι συγγενείς μεταξύ τους.

Και ένα συμβάν στο παζάρι Ξάνθης: Μια φορά κοιτούσα κάποια αντρικά μπουφάν και ρώτησα την κυρία που τα πουλούσε αν πηγαίνει και στην Αλεξανδρούπολη, γιατί ενδιαφέρεται η φίλη μου. ΝΑΙ, μου λέει, αλλά που να με βρει που με έριξαν μέσα στους Ρώσους; Και η κυρία ήταν τσιγγάνα!

Ας διατηρήσουμε την καθαρότητα του μυαλού μας πάνω απ ‘ολα…

….διαύγεια πνεύματος!